Występki chuligańskie na kolei

Na kolei co roku dochodzi do kilku tysięcy zdarzeń o charakterze chuligańskim. Wynikają one ze złej woli osób spoza systemu kolejowego.

Szkodliwe działania obejmują:

• kradzieże i dewastacje infrastruktury kolejowej, w tym urządzeń bezpieczeństwa ruchu kolejowego;
• napady na pociągi i kradzieże przesyłek;
• obrzucenia/ostrzelania pociągów;
• układanie przeszkód na torach;
• dewastacje pojazdów kolejowych;
• nieuprawnione emitowanie sygnałów alarmowych, powodujących uruchomienie systemu „Radiostop”.

Występki chuligańskie kwalifikowane są najczęściej jako sytuacje potencjalnie niebezpieczne. W zeszłym roku doszło do 4 150 zydarzeń tego typu, czyli o ok. 3,3% mniej niż w 2022 r.

Najczęściej dochodziło do dewastacji pojazdów kolejowych – było to ponad 39,5% występków chuligańskich zarejestrowanych w 2023 r. Ok. 19,3% tego typu zdarzeń to ułożenie przeszkody na torze. Nieuprawnione użycie sygnału „Radiostop” stanowiło ok. 17,5% występków chuligańskich. Kradzieże i dewastacje infrastruktury to 15,9% tych zdarzeń. W zeszłym roku najrzadziej dochodziło do napadów na pociągi i kradzieży przesyłek – było to ok. 5,1% zarejestrowanych zdarzeń – oraz obrzucenia/ostrzelania pociągu – nieco ponad 2,6% występków.

W 2023 r. liczba przypadków nieuprawnionego użycia sygnału „Radiostop” wzrosła o 51% – z 428 odnotowanych w 2022 r. do 728 przypadków rok później. Więcej o 4,6% było dewastacji pojazdów kolejowych – 1 641 (1 569 w 2022 r.). W 2023 było o 39,5% mniej niż w 2022 r. napadów na pociągi i kradzieży przesyłek – 213 przypadków w porównaniu do 352 przed rokiem. Zauważalny jest również spadek liczby kradzieży i dewastacji infrastruktury – z 913 przypadków w 2022 r. do 660 w 2023 r. (spadek o 27,7%). Mniej o 5,2% było także przypadków ułożenia przeszkody na torze (spadek z 843 w 2022 r. do 799 w 2023 r.). Obrzuceń/ostrzelań pociągów było mniej o 16,8% (spadek ze 131 w 2022 r. do 109 przypadków w 2023 r.), przy czym liczby wystąpień tych wydarzeń są najmniejsze w pięcioletnim okresie.

Skuteczne wyeliminowanie występków chuligańskich jest bardzo trudne. Jednak można wzmocnić sposoby nadzoru na obszarach kolejowych poprzez zastosowanie m.in. ogrodzeń, odpowiedniego oświetlenia zagrożonych obszarów, monitoringu miejsc postoju taboru w przerwach między obsługą pociągów czy zastosowanie do obserwacji terenu coraz bardziej popularnych i dostępnych dronów, fotopułapek, mobilnych wozów obserwacyjnych, itp.

Najczęstszymi skutkami występków chuligańskich są znaczne straty materialne związane z koniecznością odtworzenia zniszczonej bądź rozkradzionej infrastruktury oraz naprawy uszkodzonych pojazdów kolejowych. Dochodzi także do utrudnień w ruchu pociągów, które skutkują ich opóźnieniami.